هوش مصنوعی در سالهای اخیر بیش از پیش به عرصهای بحثبرانگیز و اثرگذار در حوزههای مختلف دانشگاهی و اجتماعی بدل شده است. محافل آکادمیک، تجاری، و حتی حاکمیتی، هر کدام به نحوی با این پدیده درگیر شده، و اثرپذیری ابعاد مختلف نظری و عملی زندگی انسانها از هوش مصنوعی رو به افزایش است. با این همه، به نظر میرسد همچنان چیستی این پدیده به دلیل پرداختهای محدود و تکجانبه، چندان که باید، روشن نشده است. غالب مباحث تشکیلدهندهی انباشت مفهومی این حوزه را یا کامپیوتر ساینتیستهایی که عمدتا از منظر بهینگی و کارایی به آن مینگریستهاند تولید کردهاند، یا فلاسفه و نظریهپردازانی که بدون داشتن درک انضمامی لازم از واقعیتهای عملیاتی و پیادهسازانهی هوش مصنوعی، در مورد مصادر و مفاهیم آن سخن گفتهاند. به نظر میرسد اما، برای ادامهی راهمان با هوش مصنوعی، نیازمند تحلیلهایی چندجانبه، غنی، و جامعتریم. هم پیشرفت فنی-عملیاتی این حوزه، و هم فهم اثرگذاریهای وسیع نظری-عملی آن بر ابعاد مختلف زندگی بشر، نیازمند نظرگاههایی تازه برای مفهومپردازیست. در همین راستا، برای طرح این مساله و مروری بر فضای پاسخهای ممکن، در سلسله جلسات «تبارشناسی پارادایمهای هوش مصنوعی: مدرن تا پستمدرن» بناست از منظری میانرشتهای و با رویکردی تبارشناسانه، مسیر تکامل هوش مصنوعی به شکل پارادایمی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. وجه تمایز این دوره، بررسی پارادایمهای انضمامی و عملیاتی و رویکردهای پیادهسازی در هوش مصنوعی، از نظرگاهی میانرشتهای (علومکامپیوتر، فلسفه، روانشناسی، علوم اعصاب) است.
شرح دوره
این دوره از هشت جلسهٔ دو ساعته با موضوعات زیر تشکیل شده است:
1. Setting the Stage: Dawn of Computational(?) Intelligence
2. The (McCarthy’s) Thesis and The (Hinton’s) Anti-Thesis
Knowledge-Based Paradigm: A Platonic / Fregean Approach
End-to-End Paradigm: An Aristotelian / Humean Approach
3, 4. Model-Based (Prior Bias) Paradigm: Kantian Categories as Prior Intuition
Trending Kantianism: Relational Reasoning, Relational Inductive Biases, Causal Inference, Probabilistic Graphical Models, Graph Networks, etc.
5. From Pattern Recognition to (Model) Generation: Hegelian Master/Slave Dialectic in Practice
6, 7. The Holy Grail of AI: Artificial General Intelligence (AGI) Discourse as a Modern Silver-Lining for AI
Reinforcement Learning (RL) / Deep RL (DRL): From Skinner’s Behaviorism to Freudian Psychoanalysis and Back
Meta-Learning and Kantian Transcendental Idealism
Program-Induction: The Phenomenological Inspiration
Universality of Recurrent Neural Networks (RNNs): Modernity on The Verge of Self-Awareness
8. Postmodern AI Paradigms: Deconstruction of the Subject / Demise of Objectification
Subjectivity Redefined: Deleuze-Hume Project and the Critique of So-Called “Humean Approach” in Practical AI
The Reflexivity Problem (or Maybe Solution): Nietzsche, Heidegger, Derrida and the Deconstruction of Meta-Narratives
On the Possibility of Postmodern AI: Lacanian Real, Lyotard’s Inhuman
Reflexivity and Hermeneutic Circle: Maybe the NOT-Holy-Grail of NOT-AI
1. تنظیم مرحله: طلوع هوش محاسباتی(؟).2. The (McCarthy’s) Thesis and The (Hinton’s) Anti-Thesis
Knowledge-Based Paradigm: A Platonic / Fregean Approach
End-to-End Paradigm: An Aristotelian / Humean Approach
3, 4. Model-Based (Prior Bias) Paradigm: Kantian Categories as Prior Intuition
Trending Kantianism: Relational Reasoning, Relational Inductive Biases, Causal Inference, Probabilistic Graphical Models, Graph Networks, etc.
5. From Pattern Recognition to (Model) Generation: Hegelian Master/Slave Dialectic in Practice
6, 7. The Holy Grail of AI: Artificial General Intelligence (AGI) Discourse as a Modern Silver-Lining for AI
Reinforcement Learning (RL) / Deep RL (DRL): From Skinner’s Behaviorism to Freudian Psychoanalysis and Back
Meta-Learning and Kantian Transcendental Idealism
Program-Induction: The Phenomenological Inspiration
Universality of Recurrent Neural Networks (RNNs): Modernity on The Verge of Self-Awareness
8. Postmodern AI Paradigms: Deconstruction of the Subject / Demise of Objectification
Subjectivity Redefined: Deleuze-Hume Project and the Critique of So-Called “Humean Approach” in Practical AI
The Reflexivity Problem (or Maybe Solution): Nietzsche, Heidegger, Derrida and the Deconstruction of Meta-Narratives
On the Possibility of Postmodern AI: Lacanian Real, Lyotard’s Inhuman
Reflexivity and Hermeneutic Circle: Maybe the NOT-Holy-Grail of NOT-AI
2. تز (مک کارتی) و ضد تز (هینتون)
پارادایم مبتنی بر دانش: رویکرد افلاطونی/فرگی
پارادایم پایان به پایان: رویکرد ارسطویی / انسانی
3، 4. پارادایم مبتنی بر مدل (سوگیری قبلی): مقوله های کانتی به عنوان شهود پیشین
کانتییسم پرطرفدار: استدلال رابطهای، سوگیریهای استقرایی رابطهای، استنتاج علی، مدلهای گرافیکی احتمالی، شبکههای نمودار و غیره.
5. از بازشناسی الگو تا نسل (مدل): دیالکتیک استاد هگلی/برده در عمل
6، 7. جام مقدس هوش مصنوعی: گفتمان هوش عمومی مصنوعی (AGI) به عنوان یک پوشش نقره ای مدرن برای هوش مصنوعی
یادگیری تقویتی (RL) / RL عمیق (DRL): از رفتارگرایی اسکینر تا روانکاوی فرویدی و بازگشت
فرا یادگیری و ایده آلیسم متعالی کانتی
برنامه-استقرا: الهام پدیدارشناختی
جهانی بودن شبکه های عصبی مکرر (RNN): مدرنیته در آستانه خودآگاهی
8. پارادایمهای هوش مصنوعی پست مدرن: ساختارشکنی سوژه / نابودی عینیت
بازتعریف ذهنیت: پروژه دلوز-هیوم و نقد به اصطلاح «رویکرد انسانی» در هوش مصنوعی عملی
مسئله بازتاب (یا شاید راه حل): نیچه، هایدگر، دریدا و ساختارشکنی فراروایت ها
در مورد امکان هوش مصنوعی پست مدرن: رئال لاکانی، غیرانسانی لیوتار
بازتاب و دایره هرمنوتیک: شاید جام مقدس NOT-AI